ارتباط الگوهای گردشی جو با تغییرات اُزون کلی در اصفهان-عباسعلی آروین

چکیده لایه‌ی اُزون به عنوان سپر حفاظتی حیات بر روی کره زمین، دارای تغییرات زیادی از نظر حجم و مقدار است. در این پژوهش اثر عوامل اقلیمی بر تغییرات اُزون کلی در ایستگاه اصفهان مورد مطالعه قرار گرفت و نشان داده شد، بخشی از نوسانات روزانه‌ی اُزون مربوط به الگوهای گردشی جو در سطوح فوقانی و میانی جو است. به این ترتیب شرایط فراز (پشته)/فرود (تراف) در سطح 100 و 300 میلی­باری و واچرخند/چرخند در سطح 500 میلی باری موجب کاهش/افزایش قابل توجه در مقدار اُزون کلی در فصل سرد سال که پویش جو فعال است، می­گردد و زمانی که محور تراف/فراز بر روی اصفهان قرار دارد، میزان اُزون به حداکثر/حداقل میزان خود می­رسد. مقادیر مُد داده­ها (274 دابسون) که عمدتاً در فصل گرم سال اتفاق می­اُفتد با پُر ارتفاع عمیق در تراز 100 میلی­باری همراه است. در سطح 300 و 500 میلی­باری در زمان وقوع مُد داده­ها، خطوط هم ارتفاع آرایش­مداری دارند که اندکی به سمت فراز میل می­کند. به این ترتیب فعالیّت پویشی جو در فصل سرد، تغییر و نوسان زیاد اُزون کلی را با باعث می­گردد و پایداری جو در فصل گرم سال، تثبیت مقدار اُزون کلی را در پی دارد. از نظر آماری بین نقشه­های هم‌مقدار میانگین روزانه اُزون کلی و نقشه­های میانگین ارتفاع ژئوپتانسیل همبستگی معکوس معناداری در سطح اطمینان 01/0 درصد در هر سه سطح 100، 300 و 500 میلی­باری وجود دارد که در سطوح 100 و 300 میلی‌باری قوی‌تر است. بر اساس تحلیل رگرسیون خطی به ترتیب 1/89، 5/80 و 4/78 درصد تغییرات مقدار اُزون در رخدادهای مُد، مقادیر حداکثر و حداقل توسط تغییرات ارتفاع ژئوپتانسیل تبیین می‌گردد. انطباق نقشه­های هم‌مقدار اُزون کلی با نقشه­های ارتفاع ژئوپتانسیل نیز نشان داد، خطوط هم‌مقدار اُزون در منطقه وقوع کم‌فشار پویشی بر روی اصفهان متراکم و دارای مقادیر حداکثر است